Ra đời vào năm 2020 tại Indonesia, Surplus là một startup công nghệ xã hội hướng đến mục tiêu giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm trong toàn chuỗi cung ứng, đặc biệt từ các nhà hàng và doanh nghiệp địa phương. Thông qua một ứng dụng di động dễ sử dụng, Surplus kết nối các cửa hàng, nhà hàng với người tiêu dùng có nhu cầu mua thực phẩm chất lượng với mức giá hợp lý. Công nghệ mà startup này phát triển tập trung vào giải quyết một trong những vấn đề nhức nhối nhất hiện nay: lãng phí thực phẩm và sự bất cân đối trong tiếp cận nguồn lương thực.
Ứng dụng cho phép các doanh nghiệp đăng bán những mặt hàng tồn kho hoặc sản phẩm có ngoại hình không hoàn hảo nhưng vẫn đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng có thể mua các sản phẩm này với mức giá giảm đến 50%, vừa tiết kiệm chi phí sinh hoạt, vừa trực tiếp tham gia vào hành trình giảm phát thải và tiêu dùng bền vững. Mô hình hoạt động của Surplus tạo ra tác động xã hội rõ rệt, không chỉ giúp các cửa hàng giảm thất thoát doanh thu từ hàng tồn mà còn góp phần cắt giảm khí nhà kính phát sinh từ thực phẩm bị vứt bỏ.
Về mặt công nghệ, nền tảng của Surplus được xây dựng xoay quanh ứng dụng di động với giao diện trực quan, tích hợp thanh toán và giao hàng. Để đảm bảo tính khả thi trong triển khai diện rộng, startup này đã thiết lập các mối quan hệ đối tác chiến lược với các công ty gọi xe, nền tảng giao đồ ăn và chuỗi cung ứng thực phẩm lớn. Việc tích hợp logistics giúp Surplus giải được bài toán cuối chuỗi, đảm bảo người tiêu dùng nhận được sản phẩm nhanh chóng, an toàn. Không chạy theo những thuật toán phức tạp hay mô hình AI nặng nề, công nghệ của Surplus thể hiện sức mạnh từ sự đơn giản, phù hợp với điều kiện hạ tầng số và nhu cầu thực tiễn ở các đô thị Đông Nam Á.
So với những mô hình quyên góp thực phẩm truyền thống hoặc các hệ thống cảnh báo lãng phí áp dụng tại siêu thị lớn, giải pháp của Surplus mở rộng phạm vi tiếp cận ra cả các hộ kinh doanh nhỏ và nhà hàng bình dân, vốn là nơi thất thoát thực phẩm diễn ra thường xuyên nhưng ít được số hoá. Mô hình này có thể xem như một phiên bản “GrabFood ngược” – thay vì đặt món, người dùng tìm kiếm các mặt hàng đang cần được “giải cứu”. Trong khi các công nghệ chống lãng phí tại châu Âu như Too Good To Go thường nhắm vào các đô thị có hạ tầng logistics hoàn chỉnh, thì Surplus điều chỉnh giải pháp cho phù hợp với điều kiện bản địa và mức độ sẵn sàng công nghệ tại Indonesia.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025, công ty đã giới thiệu giải pháp giảm lãng phí thực phẩm thông qua một nền tảng kết nối các doanh nghiệp thực phẩm với người tiêu dùng. Mô hình này nổi bật nhờ tính đơn giản, hiệu quả và khả năng mở rộng tại các khu vực đô thị đông dân cư. Bằng cách kết nối lượng hàng tồn chất lượng với người tiêu dùng, Surplus không chỉ góp phần giảm phát thải liên quan đến thực phẩm mà còn thúc đẩy tiêu dùng bền vững và hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ tối ưu hoạt động kinh doanh.
Một trong những bài học lớn từ Surplus là việc không nhất thiết phải tạo ra công nghệ quá phức tạp để giải quyết các vấn đề hệ thống. Điều quan trọng là hiểu sâu sắc hành vi người dùng, xây dựng giải pháp phù hợp với năng lực thị trường, và tìm kiếm các đối tác chiến lược để củng cố chuỗi giá trị. Trong bối cảnh chuyển đổi số trong ngành thực phẩm còn nhiều khoảng trống, sự xuất hiện của những nền tảng như Surplus cho thấy các sáng kiến công nghệ giản dị, linh hoạt nhưng giàu tính cộng đồng vẫn có thể tạo ra thay đổi sâu rộng nếu đi đúng hướng.
Với các nhà sáng lập khác trong khu vực, hành trình của Surplus là một lời nhắc rằng việc theo đuổi mục tiêu xã hội không loại trừ khả năng phát triển mô hình kinh doanh bền vững. Việc lựa chọn một vấn đề cụ thể, tạo ra giải pháp công nghệ vừa túi tiền, đồng thời liên tục hợp tác với các đối tác hệ sinh thái là chiến lược mà nhiều startup công nghệ nên cân nhắc trong giai đoạn đầu. Quan trọng hơn cả, giá trị mà công nghệ mang lại không chỉ nằm ở độ chính xác hay hiệu suất xử lý, mà còn ở khả năng khơi dậy thay đổi hành vi tích cực từ chính người dùng cuối cùng.
