Sun Run là một liên doanh đổi mới sáng tạo giữa hai startup E-Safiri và Kiri E.V., phối hợp cùng Sustainable Transport Africa và Đại học Glasgow Caledonian. Mục tiêu chung là tạo ra một mô hình vận tải điện phù hợp với điều kiện hạ tầng giao thông khó khăn tại các khu vực nông thôn Kenya – nơi lâu nay bị bỏ lại phía sau trong làn sóng chuyển đổi xanh toàn cầu. Dựa trên nền tảng công nghệ năng lượng tái tạo và hệ sinh thái xe điện được thiết kế đặc thù cho vùng nông thôn, Sun Run không chỉ mở ra một phương tiện di chuyển bền vững mà còn góp phần thay đổi cách tiếp cận đối với phát triển hạ tầng giao thông ở các nước đang phát triển.
Ý tưởng công nghệ cốt lõi của Sun Run là tích hợp hệ thống xe ba bánh chạy điện với các trạm sạc sử dụng năng lượng mặt trời, đặc biệt phù hợp với những khu vực chưa có lưới điện ổn định. Xe được thiết kế chuyên biệt cho điều kiện địa hình gồ ghề, đồng thời được triển khai theo mô hình PayGo – trả tiền theo mức sử dụng, giúp giảm thiểu rào cản về chi phí đầu tư ban đầu cho người dân địa phương. Sự kết hợp giữa công nghệ di chuyển điện và mô hình tài chính linh hoạt giúp Sun Run giải quyết hai bài toán lớn: khả năng tiếp cận và tính bền vững.
Một điểm đột phá nữa trong mô hình của Sun Run là triển khai trạm sạc điện kết hợp với kho lạnh năng lượng mặt trời, phục vụ nhu cầu bảo quản hải sản của ngư dân tại Kisumu – nơi dự án đặt trạm đầu tiên tại bãi biển Dunga. Bằng cách tích hợp nhiều chức năng trong một giải pháp duy nhất, startup không chỉ cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ chuỗi giá trị kinh tế địa phương, từ đánh bắt, bảo quản đến tiêu thụ. Ngoài ra, hệ sinh thái Sun Run còn bao gồm các dịch vụ bổ trợ như thay pin, sửa chữa, sạc thiết bị và bán phụ kiện – giúp nâng cao tính hiệu quả của phương tiện điện đồng thời tạo việc làm cho cộng đồng.
Về mặt công nghệ, mô hình trạm sạc sử dụng pin mặt trời của Sun Run có thể được xem là một bước thích nghi linh hoạt với thực tế hạ tầng nông thôn châu Phi. Trong khi các quốc gia phát triển theo đuổi giải pháp xe điện dựa trên lưới điện quốc gia, Sun Run lại chọn hướng đi phù hợp với hoàn cảnh bản địa – nơi mà hệ thống điện lưới còn kém phát triển. Sự khác biệt này tạo ra ưu thế cạnh tranh và khả năng nhân rộng tại các khu vực tương đồng về điều kiện hạ tầng.
Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp công nghệ, Sun Run còn triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng cho phụ nữ và thanh niên địa phương về kỹ thuật xe điện và khởi nghiệp, hướng tới một hệ sinh thái xe điện bản địa hoá với sự tham gia chủ động từ cộng đồng. Đây là bước đi mang tính chiến lược giúp dự án có thể phát triển bền vững, tránh phụ thuộc vào đội ngũ kỹ thuật ngoại vi và đồng thời tạo ra sự chuyển giao kiến thức trong nội bộ địa phương.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025, Sun Run đã có cơ hội giới thiệu mô hình vận tải điện bền vững của mình và nhận được sự quan tâm lớn từ các tổ chức quốc tế cũng như các nhà đầu tư trong khu vực.
Trường hợp của Sun Run cho thấy một bài học đáng giá: đổi mới sáng tạo không nhất thiết phải dựa trên công nghệ phức tạp hay chi phí cao, mà cần được phát triển phù hợp với ngữ cảnh bản địa. Việc xác định đúng bài toán, lựa chọn đúng đối tác và mô hình tài chính tương thích là những yếu tố then chốt giúp startup có thể đi được đường dài, nhất là tại các thị trường khó tiếp cận như nông thôn châu Phi. Ngoài ra, việc xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ – bao gồm kỹ thuật, đào tạo, dịch vụ và tài chính – là chìa khóa để đảm bảo tính ổn định và khả năng mở rộng của sản phẩm công nghệ.
Với cách tiếp cận toàn diện và linh hoạt, Sun Run đã mở ra một ví dụ điển hình về việc ứng dụng công nghệ năng lượng tái tạo và di chuyển điện vào giải quyết các vấn đề cơ bản của cộng đồng, từ giao thông, bảo quản thực phẩm đến việc làm. Mô hình của Sun Run không chỉ góp phần phát triển năng lượng tái tạo mà còn tạo việc làm, tăng thu nhập và mở rộng cơ hội kinh tế bền vững cho các cộng đồng nông thôn tại Kenya.
