Shamba Pride là một trong những minh chứng điển hình cho cách công nghệ có thể tái định hình ngành nông nghiệp truyền thống bằng mô hình thực tiễn và phù hợp với bối cảnh địa phương. Khởi nguồn từ Kenya – nơi hơn 70% dân số phụ thuộc vào nông nghiệp nhưng phần lớn là các hộ sản xuất nhỏ lẻ, thiếu công cụ, thông tin và khả năng tiếp cận thị trường – Shamba Pride đã phát triển một nền tảng công nghệ hướng đến việc kết nối nông dân với hệ thống phân phối đầu vào, thị trường đầu ra và dịch vụ tín dụng thông qua mạng lưới “Digishop” – các đại lý vật tư nông nghiệp hoạt động dựa trên nền tảng số.
Ý tưởng cốt lõi của Shamba Pride bắt đầu từ một thực tế quen thuộc nhưng nan giải: nông dân nhỏ lẻ không thể tiếp cận vật tư nông nghiệp chất lượng, giá cả minh bạch và thường bị phụ thuộc vào các trung gian truyền thống thiếu tin cậy. Từ đó, startup này xây dựng một hệ thống mạng lưới các cửa hàng địa phương (Digishop), nơi người dân có thể vừa nhận được sản phẩm đúng tiêu chuẩn vừa được tiếp cận công nghệ và thông tin canh tác qua nền tảng số do chính Shamba Pride phát triển. Hệ thống Digishop giúp số hóa quá trình mua bán, chuẩn hóa giao dịch, giảm chi phí trung gian và đồng thời đóng vai trò như điểm tiếp cận tài chính vi mô cho các đại lý nông nghiệp.
Một điểm đặc biệt trong giải pháp công nghệ của Shamba Pride là việc tập trung vào cả người bán lẫn người mua trong chuỗi cung ứng. Startup này không chỉ cung cấp nền tảng kỹ thuật cho nông dân mà còn hỗ trợ tín dụng và huấn luyện kỹ năng kinh doanh cho các đại lý địa phương, giúp họ gia tăng năng lực phân phối. Đến nay, hệ sinh thái của Shamba Pride đã mở rộng đến hơn 60.000 nông dân và 2.900 đại lý, tạo ra doanh thu cộng dồn vượt mức 10 triệu USD và duy trì tốc độ tăng trưởng doanh thu hàng tháng hơn 10%.
So với các giải pháp AgriTech khác vốn tập trung vào nền tảng kết nối trực tiếp giữa nông dân và doanh nghiệp, cách tiếp cận của Shamba Pride mang tính lồng ghép nhiều lớp – kết hợp yếu tố logistics, tài chính vi mô, phân phối truyền thống và chuyển đổi số. Trong bối cảnh hạ tầng số tại vùng nông thôn châu Phi còn nhiều hạn chế, chiến lược tận dụng mạng lưới đại lý quen thuộc làm “trạm trung chuyển công nghệ” được xem là một bước đi thực tế, thay vì cố gắng chuyển đổi hoàn toàn sang nền tảng số từ đầu. Điều này giúp nâng cao tính chấp nhận của cộng đồng, giảm chi phí thuyết phục thị trường và tạo ra hiệu ứng lan tỏa bền vững.
Shamba Pride cũng là một trong số ít các startup nông nghiệp tại châu Phi được chọn tham dự khu triển lãm khởi nghiệp tại Hội nghị Thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025. Sự kiện không chỉ là nơi startup giới thiệu mô hình AgriTech mang tính đặc thù châu Phi đến với cộng đồng quốc tế, mà còn là bước đệm để mở rộng hợp tác xuyên biên giới, học hỏi công nghệ và xây dựng chiến lược phát triển bền vững ở cấp khu vực và toàn cầu. Với sự hỗ trợ từ các chương trình tăng tốc và cơ hội tiếp cận nhà đầu tư, Shamba Pride hiện đang trong quá trình nhân rộng mô hình sang các thị trường tiềm năng như Uganda, Zambia và Tanzania.
Hành trình của Shamba Pride đặt ra một số bài học đáng lưu tâm cho cộng đồng khởi nghiệp công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Trước hết, không phải lúc nào công nghệ tiên tiến nhất cũng là lựa chọn tối ưu. Điều quan trọng là công nghệ phải phù hợp với năng lực hấp thụ của người dùng, có thể tích hợp vào hạ tầng hiện hữu và giải quyết vấn đề theo cách dễ tiếp cận nhất. Thứ hai, sự thành công của một sản phẩm không chỉ đến từ nền tảng kỹ thuật mà còn từ việc hiểu sâu sắc về thói quen, nhu cầu và tâm lý người dùng địa phương. Việc xây dựng được một mạng lưới cộng tác viên địa phương – như hệ thống Digishop – không chỉ mang lại hiệu quả kinh doanh mà còn tạo nên mạng lưới hỗ trợ xã hội quan trọng, góp phần lan tỏa công nghệ một cách tự nhiên và bền vững.
Trong bối cảnh chuyển đổi số nông nghiệp đang trở thành xu hướng tại nhiều quốc gia đang phát triển, mô hình của Shamba Pride có thể là một gợi ý đáng giá cho các nhà sáng lập tại Việt Nam hoặc khu vực ASEAN khi xây dựng các sản phẩm phục vụ đối tượng dễ bị tổn thương. Thay vì bắt đầu từ việc viết ứng dụng, đôi khi bước đầu tiên nên là đi chợ cùng người nông dân và hiểu họ thực sự cần gì – công nghệ sẽ phát huy hiệu quả khi nó được đặt đúng chỗ.
