ReFeed là một ví dụ tiêu biểu cho sự kết hợp giữa công nghệ và mục tiêu phát triển bền vững trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam. Xuất phát từ một ý tưởng đơn giản nhưng thiết thực: thu gom và tái sử dụng dầu ăn đã qua sử dụng (UCO), ReFeed không chỉ tạo ra giải pháp công nghệ hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn mở ra hướng tiếp cận mới trong việc sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) – một lĩnh vực đang được ưu tiên toàn cầu trong tiến trình khử carbon ngành vận tải.
Từ bài toán thực tiễn là lượng lớn dầu ăn thải loại trong các khu dân cư, trường học và cơ sở kinh doanh thực phẩm thường bị đổ thẳng ra cống hoặc rác thải chung, ReFeed đã phát triển một mô hình thu gom UCO có thể triển khai nhanh chóng tại các đô thị Việt Nam. Trung tâm của mô hình là hệ thống máy thu gom thông minh được đặt tại các điểm phát sinh chất thải cao và tích hợp với ứng dụng di động thân thiện với người dùng. Qua app, người dân có thể theo dõi hành trình xử lý dầu đã thải, từ lúc nộp tại trạm đến khâu xử lý cuối cùng. Tính minh bạch này không chỉ củng cố lòng tin mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực từ cộng đồng.
Khác với các mô hình thu gom truyền thống phụ thuộc vào quy trình thủ công hoặc hệ thống logistics phức tạp, công nghệ của ReFeed được thiết kế với mục tiêu đơn giản hóa trải nghiệm người dùng và tối ưu chi phí vận hành. Ngoài phần cứng là các trạm thu gom tự động, ứng dụng của ReFeed còn đóng vai trò là trung tâm dữ liệu, cho phép đồng bộ hóa thông tin giữa người dùng, đội ngũ vận hành và các đối tác xử lý đầu ra. Đây là điểm khác biệt so với một số mô hình thu gom UCO quy mô nhỏ vốn thiếu liên kết dữ liệu hoặc khả năng mở rộng.
Giải pháp của ReFeed giải quyết đồng thời nhiều thách thức: giảm ô nhiễm nguồn nước do dầu ăn thải, giảm lượng rác thải đô thị khó xử lý, và quan trọng hơn là tạo ra nguồn nguyên liệu đầu vào cho quy trình sản xuất SAF. Theo báo cáo từ các đơn vị hỗ trợ đổi mới sáng tạo, SAF là một trong những giải pháp chủ lực để giảm phát thải CO₂ trong ngành hàng không, và UCO là một trong số ít nguyên liệu có thể chuyển hóa hiệu quả thành loại nhiên liệu này với công nghệ hiện tại.
Bên cạnh yếu tố công nghệ, mô hình của ReFeed còn mang lại tác động xã hội rõ rệt. Startup này tích cực tạo việc làm cho các nhóm yếu thế như phụ nữ, người thu nhập thấp và người khuyết tật thông qua các vị trí vận hành, kỹ thuật và hậu cần. Việc kết hợp các yếu tố môi trường và xã hội trong mô hình kinh doanh cho thấy cách tiếp cận ESG (môi trường, xã hội và quản trị) đang được startup này ứng dụng hiệu quả.
ReFeed đã nhận được nhiều sự công nhận trong hệ sinh thái khởi nghiệp xanh. Tại Hội nghị Thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025, startup này đã trưng bày mô hình thu gom UCO tại khu triển lãm startup và thu hút sự quan tâm từ nhiều tổ chức phát triển quốc tế và nhà đầu tư, hướng đến mục tiêu mở rộng hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước, trong đó có các doanh nghiệp hàng không, tổ chức nghiên cứu về nhiên liệu sinh học và các quỹ đầu tư tác động.
Bài học từ hành trình của ReFeed cho thấy một công nghệ không cần quá phức tạp để tạo ra tác động lớn. Điều quan trọng là sự thấu hiểu vấn đề xã hội, khả năng thiết kế giải pháp vừa dễ tiếp cận, vừa có thể tích hợp vào các chuỗi giá trị mới như SAF. Đối với các nhà sáng lập khác, đây là lời nhắc rằng đổi mới sáng tạo không chỉ nằm ở công nghệ lõi, mà còn ở cách công nghệ ấy được triển khai, kết nối với cộng đồng và mở rộng quy mô qua các mạng lưới hợp tác chiến lược.
Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh quá trình chuyển đổi xanh và hướng tới nền kinh tế tuần hoàn, mô hình như của ReFeed đóng vai trò cầu nối giữa sáng kiến cộng đồng và chuỗi cung ứng năng lượng tương lai. Startup này không chỉ cung cấp một sản phẩm công nghệ mà còn gợi mở một cách tiếp cận tích hợp, từ hành vi cá nhân đến chính sách vĩ mô, từ dữ liệu thu gom địa phương đến hệ sinh thái nhiên liệu sạch toàn cầu.
