Forte Biotech là một startup công nghệ sinh học ra đời vào năm 2021, có trụ sở chính tại Singapore và vận hành tích cực tại TP. Hồ Chí Minh. Dù mới hoạt động chưa lâu, nhưng startup này đã nhanh chóng khẳng định tên tuổi trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, đặc biệt với giải pháp chẩn đoán bệnh tôm siêu tốc giúp nông dân chủ động phòng dịch và hướng tới mô hình nuôi trồng bền vững.
Sản phẩm chủ lực của Forte Biotech là nền tảng RAPID – viết tắt của Robust Accurate Prawn Infection Detector. Đây là hệ thống chẩn đoán tại chỗ, sử dụng công nghệ LAMP PCR (Loop-mediated Isothermal Amplification Polymerase Chain Reaction) để phát hiện nhanh các mầm bệnh trên tôm chỉ trong vòng chưa đầy 50 phút. Công nghệ này cho phép nông dân kiểm tra sức khỏe vật nuôi trực tiếp tại trang trại mà không cần phải gửi mẫu đến phòng thí nghiệm, rút ngắn thời gian phát hiện và xử lý dịch bệnh một cách đáng kể.
Điểm đặc biệt của LAMP PCR là tính đơn giản trong thao tác, không yêu cầu điều kiện nhiệt độ biến đổi như PCR truyền thống, từ đó giúp giảm chi phí thiết bị và dễ dàng triển khai ở vùng nuôi xa trung tâm. Thay vì phải chờ vài ngày mới có kết quả xét nghiệm như phương pháp cũ, với bộ kit của Forte Biotech, người nuôi có thể phát hiện sớm các bệnh nguy hiểm như Hội chứng đốm trắng (WSSV), Vi bào tử trùng EHP hay Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND), từ đó tránh được thiệt hại hàng tỷ đồng mỗi vụ.
Trên thực tế, bệnh tôm vẫn là một trong những nguyên nhân chính gây thất thu cho ngành nuôi trồng thủy sản toàn châu Á, với thiệt hại ước tính lên tới hàng tỷ đô mỗi năm. Phần lớn nông dân hiện vẫn đang phụ thuộc vào cảm quan hoặc xử lý đại trà bằng kháng sinh khi nghi ngờ có dịch, dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao, môi trường nuôi ô nhiễm và rủi ro kháng kháng sinh lan rộng. Trong bối cảnh đó, công nghệ của Forte Biotech không chỉ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn mà còn góp phần thay đổi thói quen sản xuất, thúc đẩy mô hình nuôi tôm sinh thái, hướng tới giảm phát thải và an toàn thực phẩm.
Tính đến nay, bộ kit RAPID đã được sử dụng trên nhiều trang trại tại Việt Nam. Thành công bước đầu đã giúp Forte Biotech thu hút sự quan tâm lớn từ hệ sinh thái khởi nghiệp. Startup này từng giành giải Ba tại TECHFEST Vietnam 2022, sau đó tiếp tục nhận được khoản tài trợ 100.000 USD từ cuộc thi Net Zero Challenge năm 2023. Ngoài ra, họ cũng đã gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư có kinh nghiệm trong lĩnh vực khởi nghiệp xanh như Sopoong Ventures và Touchstone Partners.
Điểm đáng học hỏi từ hành trình của Forte Biotech là cách startup này tập trung phát triển một công nghệ lõi giải quyết đúng “nỗi đau” của thị trường ngách nhưng có quy mô lớn. Thay vì phát triển giải pháp rộng, họ chọn tiếp cận một vấn đề cụ thể – phát hiện bệnh tôm – nhưng triển khai một cách triệt để cả về công nghệ lẫn tính ứng dụng thực tế. Việc hợp tác chặt chẽ với các trang trại và nắm bắt quy trình sản xuất ngay từ đầu giúp họ tinh chỉnh sản phẩm theo nhu cầu thực tiễn, đồng thời xây dựng niềm tin với khách hàng mục tiêu.
Đối với các nhà sáng lập khác đang tìm kiếm hướng đi công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp hoặc nuôi trồng, câu chuyện của Forte Biotech cho thấy giá trị của việc đầu tư bài bản vào quá trình phát triển nhưng không xa rời thực địa. Chọn đúng vấn đề, chọn đúng công nghệ, kiểm chứng liên tục với người dùng thật, và nhất là duy trì mối liên kết với hệ sinh thái hỗ trợ – chính là những yếu tố góp phần tạo nên nền tảng vững chắc cho sự phát triển dài hạn của một startup công nghệ.
