Ra mắt vào năm 2023, Bamboo Village Trust là một sáng kiến xã hội toàn cầu với mục tiêu khôi phục 2,2 tỷ hecta đất bị thoái hóa trên khắp thế giới thông qua việc phát triển các mô hình làng tre bền vững. Ngay từ đầu, dự án đã tập trung vào tái tạo đất, thúc đẩy nông nghiệp tái sinh và hỗ trợ cộng đồng nông thôn xây dựng sinh kế bền vững dựa trên mô hình doanh nghiệp xã hội. Khác với các giải pháp chỉ tập trung vào canh tác hoặc phủ xanh đất trống, Bamboo Village Trust lựa chọn cách tiếp cận toàn diện, coi mỗi làng tre là một hệ sinh thái sống động kết hợp giữa không gian sống, học tập và sản xuất. Công nghệ cốt lõi của dự án không nằm ở phần mềm hay thiết bị cảm biến, mà ở chính mô hình hệ thống – nơi cây tre trở thành hạt nhân để phục hồi sinh thái, phát triển kinh tế địa phương và tạo dựng chuỗi giá trị xanh.
Mỗi “làng tre” được thiết kế như một hệ sinh thái toàn diện, không chỉ trồng tre để cải thiện độ phì nhiêu của đất, ngăn xói mòn và thúc đẩy đa dạng sinh học mà còn tạo ra các chuỗi giá trị như xây dựng, chế biến thực phẩm, thủ công mỹ nghệ và sản phẩm biochar. Tre là loại cây phát triển nhanh, chịu khô hạn và có khả năng hấp thụ carbon hiệu quả, đóng vai trò then chốt trong mô hình này.
Thông qua cách tiếp cận dài hạn, Bamboo Village Trust cung cấp sự đảm bảo và hỗ trợ cho các làng tham gia, tạo điều kiện cần thiết tại địa phương để quản lý, từ đó mang lại những kết quả cụ thể. Mô hình này không chỉ hướng đến phục hồi đất bị suy thoái trên toàn cầu mà còn tạo ra các tài sản lâm nghiệp xã hội, đóng vai trò là nền tảng cho nền kinh tế phục hồi xanh. Trong suốt quá trình triển khai, Bamboo Village Trust cam kết tăng cường khả năng tiếp cận tài nguyên, vốn, tri thức, công nghệ và cơ hội tham gia cho phụ nữ, thanh niên và các nhóm yếu thế – cả trong quá trình thực hiện lẫn cơ chế lãnh đạo và ra quyết định – để đảm bảo tính công bằng và bền vững trong mọi khía cạnh của phát triển.
Tính khả thi và quy mô hóa của sáng kiến đã thu hút sự quan tâm và hỗ trợ từ các tổ chức lớn như Liên hợp quốc (UN Decade on Ecosystem Restoration) và Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum), nơi Bamboo Village Trust được công nhận trong sáng kiến UpLink về phát triển bền vững. Bên cạnh đó, dự án hợp tác Indobamboo Lestari – một liên minh nhận tài trợ từ P4G với giá trị 375.000 USD – cho phép mở rộng ứng dụng tre vào sản xuất vật liệu xây dựng carbon âm tại Indonesia, đồng thời cung cấp đầu ra ổn định cho người trồng tre tại nông thôn. Trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh P4G tại Việt Nam năm 2025, Bamboo Village Trust đã có cơ hội giới thiệu mô hình của mình tại khu triển lãm startup, thiết lập mạng lưới đối tác quốc tế và mở rộng thị trường tiềm năng tại Đông Nam Á.
Từ hành trình phát triển của Bamboo Village Trust, có thể rút ra một số bài học quan trọng cho các nhà sáng lập startup trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Đầu tiên là tư duy mô hình hóa – không chỉ dừng lại ở một sản phẩm hay công nghệ riêng lẻ mà cần thiết kế hệ sinh thái tích hợp, tạo ra tác động đa chiều. Thứ hai là khả năng điều phối mạng lưới: hợp tác cùng các tổ chức phi chính phủ, nhà đầu tư tác động, đơn vị nghiên cứu và chính quyền địa phương để tăng tính bền vững và độ phủ của dự án. Cuối cùng là việc xây dựng năng lực cộng đồng như một phần không thể thiếu của công nghệ – khi người dân trở thành người thực hành và sở hữu một phần mô hình, khả năng duy trì và nhân rộng sáng kiến mới thực sự chắc chắn.
Với cách tiếp cận công nghệ mang tính hệ thống, tích hợp giữa sinh học, xã hội và kinh tế, Bamboo Village Trust đang mở ra một hướng đi khác biệt cho các sáng kiến khởi nghiệp bền vững, chứng minh rằng công nghệ không chỉ giới hạn trong phần mềm hay AI, mà còn nằm ở tư duy thiết kế hệ thống sinh thái phục hồi và khả năng kích hoạt những thay đổi có thật từ cộng đồng.
